زمان و مکان صدور حدیث ثقلین

در اینکه پیامبر اسلام(ص) حدیث ثقلین را در چه زمان و مکانی بیان کرده‌، اختلاف است؛ ابن حجر هیتمی می‌گوید که رسول اکرم این حدیث را در بازگشت از فتح مکه، در راه طائف بیان کرده است، اما دیگران زمان و مکان آن را متفاوت از این دانسته‌اند.

گرچه برخی از نقل‌ها را می‌توان گزارش‌های مختلف از رویدادی واحد دانست، اما درباره برخی دیگر از روایات، نمی‌توان چنین داوری‌ای داشت و این احتمال که پیامبر اکرم(ص) در مکان‌های متعدد و مناسبت‌های گوناگون، به‌ویژه در آخرین روزهای زندگی، بارها به جایگاه مهم قرآن و اهل بیت توجه داده است، تقویت می‌شود.

برای زمان و مکان صدور این حدیث، موارد زیر آمده است:

• در روز عرفه سوار بر شتر، در حجة الوداع.
• در کنار غدیر خم پیش از آنکه حاجیان متفرق شوند، و حدیث غدیر در ادامه آن بیان شده است.
• در خطبه‌ای در روز جمعه همراه با حدیث غدیر.
• در نماز جماعتی در مسجد خَیف، در آخرین روز از ایام تشریق.
• بر فراز منبر.
• در آخرین خطبه‌ای که برای مردم خواندند.
• در خطبه‌ای بعد از آخرین نماز جماعت با مردم.
• در بستر بیماری، آنگاه که اصحاب بر بالین حضرتش گرد آمده بودند.